یعقوب محمدی فر

سنگ در معماری یک عنصر مهم و لاینفک می باشد که به دلیل استحکام و مقاوت بالا از دیرباز مورد استفاده بشر قرار گرفته است. استفاده از سنگ تراشیده در معماری ایران به هزاره اول ق.م بر می گردد، با روی کار آمدن هخامنشیان، پدیده تازه ای که با گسترش فرمانروایی پارس ها روی می دهد، همکاری هنرمندان مختلف از سرزمین های گوناگون در کار ساختمان سازی است. در این دوره از معادن سیوند، مجدآباد، گیسکان، راه دار، ابالوردی، خورزنه و سرپنیران استفاده شده است. هدف از این پژوهش شناسایی انواع شیوه های استخراج و ابزار های بکار برده شده در معادن سنگ مورد استفاده در دوره هخامنشی و همچنین معرفی ابزار و مراحل چند گانه پردازش سنگ می باشد. برداشت از معادن به سه روش اصلی اهرم زدن، تقسیم کردن و کانال سازی تقسیم می شود که هر یک دارای زیر مجموعه های کوچک تر هستند. ابزار های مورد استفاده شامل اهرم(دیلم)، چکش های رتوش دو طرفه، اسکنه های مسطح در سایز بزرگ، چکش ها، انواع گوه های چوبی و فلزی و تیغه های فلزی(اره سنگ بری) می باشد. از ابتدای شروع برداشت بلوک های سنگی تا رسیدن به فرجام کار، شش مرحله پردازش صورت می گیرد که در هر بخش هنرمند سنگ تراش با نزدیک شدن به مراحل انتهایی از ابزار هایی با دقت و ظرافت بیشتر بهره می گیرد. ابزار های پرداخت نیز شامل قلم ها، شانه های سنگ تراشی، اسکنه های منحنی در انواع سایز از درشت تا ظریف، چکش های روتوش دندانه دار، چکش چوبی و ساینده هایی مانند سنگ دوار، ماسه، سرب و پوست کوسه می باشد. در پایان به مطالعه تاثیراتی که ملل دیگر در زمینه استخراج، آماده سازی، پردازش سنگ بر معماری سنگی هخامنشی می گذارند پرداخته شده است. در انتها باید اشاره کرد که با وجود غنای منابع سنگی در سرزمین ایران، به علل مختلفی از جمله سازگاری بیشتر خشت و آجر با محیط جغرافیایی، معماری سنگ تراشیده در دوره های بعد از هخامنشی عمومیت چندانی نیافت.

در دوره ساسانی به ساخت و تکمیل شهرها بسیار اهمیت داده شده است. که یکی ازاین شهرها ریشهر (ریواردشیر) نامیده می شده و به دست اردشیرساسانی بنیادنهاده شده است ویکی ازمهم ترین بندرنظامی وبازرگانی در عهداو به شمارمی رفته است که متاسفانه پس ازفتح آن توسط مسلمانان روبه افول می رود. از بررسی و کاوش های باستان شناسی در این شهر منسوب به دوره ساسانی درسال های گذشته آثار مختلفی ازجمله آثارمعماری، سفال، سکه و... از دوره های مختلف بدست آمده است که می توانند تاییدکننده اطلاعات تاریخی باشند. هدف اصلی این پایان نامه بررسی تاریخ و کارکرد ریشهر درزمان ساسانی، بررسی صحت اطلاعات تاریخی متناقضی که دررابطه با مکان این شهر وجوددارد وهمچنین تطابق داده های تاریخی وباستان شناسی مرتبط با این شهرساسانی است. دلیل اصلی انتخاب این موضوع این بود که ریشهر به عنوان شهری با تاریخ کهن و نقش مهم درتجارت و حتی آموزش دردوره ساسانی ازاهمیت زیادی برخورداربوده ولی تا به حال پژوهش منسجم وکاملی در موردآن خصوصاً ازلحاظ باستان شناسی صورت نگرفته و درمنابع تاریخی نیز تناقضاتی درمورد محل آن دیده می شود ازاین رو یک پژوهش کامل درمورد این شهر لازم بود. طی مطالعه منابع و کتب متعدد ازجمله نوشته های جغرافیانویسان متعددی چون فسایی، لسترنج، شوارتز ومحققان متخصص درمنطقه چون رائین، مصطفوی، اقتداری و توفیقیان و محدود افرادی که در این محوطه بررسی وکاوش انجام داده اند ازجمله پزار وعطائی که نظرات متفاوتی درمورد منطقه داشته اند پرسش هایی در مورد اینکه 1_ با استناد به متون تاریخی و یافته های باستان شناختی ریشهر (ریو ـ اردشیر) ساسانی امروزه با کدام مکان مطابقت دارد؟ 2_ ریشهر (ریو ـ اردشیر) چه نقش و اهمیتی در کرانه ها و پس کرانه های خلیج فارس در دوره ساسانی داشته است؟ درذهنم ایجادشد که این پروژه درصدد پاسخ دادن به آنهاست. فرضیه های اولیه بر این اساس بودندکه ریشهر با منطقه ای در نزدیک بوشهر امروزی قابل مطابقت باشد و این شهر درکرانه های خلیج فارس به عنوان یک بندر تجاری-ارتباطی نقش پر رنگی داشته وازنظر آموزشی نیز پراهمیت بوده است. این پژوهش ماهیت بنیادی دارد و رویکرد آن تاریخی ـ تحلیلی است. همچنین این پژوهش با استفاده ازبررسی های میدانی ومطالعه کتابخانه ای انجام گرفته است و درطی چندمرحله بر اساس فرضیه ها و یافته های بدست آمده تجزیه وتحل

این تک نگار به بررسی یافته های عصر آهن 3 در دشت فامنین می پردازد. این دوران که در بر دارنده دوره ماد است اهمیت ویژه ای در این منطقه دارد.

دهلران در استان ایلام در امتداد جغرافیایی دشت خوزستان واقع است. اغلب مطالعات در این محل از دوران پیش از تاریخ است. در سالهای اخیر کاوش در تپه گاران شواهدی از دوران سلوکی و اشکانی نمایان شد. این پژوهش بازتاب داده های سفالی این محوطه است.

این تک نگار در موضوع بررسی محوطه باستانی تپه امامزاده روستای چنار اسد آباد است. داده های سفالی اغلب مربوط به دوره اشکانی هستند.

بررسی باستان شناختی محوطه باستانی تنب گوه و ارتباطات فرهنگی آن با محوطه های پیرامونی با استناد بر یافته های سفالی

منطقه غرب کشور ایران از ادوار پیش از تاریخ تا دورهتاریخی مورد توجه اقوام مختلف بوده است این منطقه از لحاظ زیست محیطی شامل دشتهای حاصل خیز و مناطق کوهستانی می باشد که قسمت زیادی از آن را در رشته کوههای زاگرس تشکیل داده اند غرب ایران به دلیل همین ویژگی طبیعی و وجود معادن زیاد...

حکومت اشکانی ازجمله حکومتهی متعدد و پرفراز و نشیب تاریخ ایران است که هنوز مجهولات زیادی درباره فرهنگ ومنش آنها وجود دارد یکی از مجهولات وضعیت مذهبی خاندان اشکانی می باشد محققین اظهار نظرهای متفاوتی درباره آن کرده اند ........

دشت علامرودشت لامرد در فارس بخشی از مناطق پس کرانه ای شمال خلیج فارس از مناطق تقریباناشناخته در باستان شناسی ایران است .دشت علامرودشت به دلیل نوع خاک مارونی و آهکی......

دشت چمچمال یکی از دشت های حاصلخیز رسوبی منطقه زاگرس می باشد که در آن رودخانه ی دینور آب اشاره کرد...