Ali Salmani

هنر به معناي عام آن - تخنه، دانش و فن- از ديرباز مورد توجّه مردمان بوده و به تدريج با شكل گيري تمدّن هاي اوّليه، تنوّع و گسترش يافته است. در اسطوره هاي هر ملّتي از طبقات مختلف اجتماعي و نيز نحوۀ به وجود آمدن هنرهاي نخستين، سخن به ميان آمده است. هنر از اين منظر در ايران و يونان جايگاه والايي داشته است؛ چنان كه در رسائل و كتاب هاي زيادي به هنر اين دو ملّت پرداخته شده است. دو تمدّن ديرينۀ ايران و يونان از زواياي گوناگون از هم تأثير پذيرفته اند و براي قرون متمادي دادوستدهاي فرهنگي داشته اند؛ بي گمان بسياري از اسطوره هاي اين دو ملّت، ضمن استقلال، داراي همانندي و قرابت هستند. بدون ترديد مطالعۀ اسطوره ها از منظر زيبايي شناختي، مي تواند جايگاه هنر و هنرمند را بيش از پيش در اين فرهنگ ها نمايان سازد. موضوعي كه در اين نوشتار به روش توصيفي- تحليلي بدان پرداخته مي شود، بررسي تطبيقي هنر، هنرمند و زيبايي و نيز جايگاه و پيوند ميان آن ها در بين فرهنگ ايران و يونان است. ترديدي نيست كه بررسي هنر، هنرمند و زيبايي در هر تمدّني دريچه اي براي شناخت بيشتر و ژرف تر آن فرهنگ مي گشايد و چون اسطوره ها ريشه در دل تاريخ، آيين ها و سنّت هاي زميني و فراسوي آن ها دارند، بستر مناسبي براي جست وجوي «هنر، هنرمند و زيبايي» به شمار مي روند.

مرلوپونتي،در يك سلسله از مقاالت و گفتارها ، درباره آثار برجسته اي از هنر مدرن با به كار بردن روش پديدارشناسانه به تامل پرداخت .از آنجا كه هنر با زندگي انسان همواره گره خورده است ، مرلوپونتي نيز در جستارهايي به نام هاي"شك سزان"،"زبان غيرمستقيم و آواي سكوت"و"چشم و ذهن"سعي داشت نسبت ميان انديشه و آراء خود با هنرمدرن را تبيين كند . مرلوپونتي،هنر را نوعي شناخت بي واسطه ي اعيان و عالم مي داند،زيرا در اين نوع مواجهه،هنرمند يا نقاش بدون هيچ گونه شناخت علمي و فلسفي بي واسطه به نمايش امور مي پردازد .از منظر اوهنرمندمي خواهد آگاهي مطلق جهان باشد و جهان را بگشايد .وي در صدد است كه بگويد تجربه يهنرمند،تجربه ي ظهور امر نامرئي است و تنها هنر مدرن و به ويژه نقاشي است كه به خوبي مي تواند با پرهيز از زبان علم و به شيوه اي پديدارشناسانه آن را آشكار سازد،همچنين او در اين ميان به طور خاص به نقاشي وآثار سزان توجه ويژه اي نشان داد ،زيرا معتقد بود نقاشي نمونه ي بصري و هنري پديدارشناسي است و هنرمند سعي دارد با قلم مو همان كاريرا انجام دهد كه پديدارشناس .هدف اين نقاشي ها،تقليد صرف از جهان و اشيا نيست،بلكه هر اثر در چارچوب خود داستاني نو را نقل مي كند و نويد جهاني تازه را مي دهد .بدينوسيلهدريچه اي نو براي مخاطب گشوده مي شود تا به درك و تفسيردرستي از جهان برسد .جهان نامرئي كه زير انبوهي از علوم و دانش ته نشين شده و بايد به زندگي ، باز گردانده شود . بدينترتيبفلسفه ادراك مرلوپونتينقاشي و همه هنرها را به جايگاه حقيقي شان باز خواهد گرداند و به آنها امكان خواهد داد كه شان و جايگاه خود را باز يابند و ما را وا خواهد داشت كه هنر ها را در شكل نابشان پذيرا شويم .

فرم در يك پديده آن چيزي است كه بي واسطه به وسيله ي حس دريافت مي شود و حس آن را مي يابد. يعني امري است حسياب. واژه ي aesthetics در دوران مدرن نيز كه به زيباشناسي ترجمه شده علاوه بر شناخت زيبا، فرم حسياب را در خود دارد. زيرا كه در ريشه و همچنين نزد فيلسوفاني كه در دوران مدرن به آن پرداخته اند "علم به حس" بخشي از محتواي اين واژه را تشكيل مي دهد. . در دروان مدرن به خصوص با تأملات بومگارتن زيبايي امري است كه با حس و حواس ما دريافت مي شود. منتهي در متون پيش از كانت هيچ گاه به اين شدت زيبايي به فرمِ حسياب محدود نشده بود و فرم حسياب تا اين درجه معيار زيبايي را برعهده نگرفته بود. كانت در تعريف زيبايي محض يا آزاد (اشتفان كورنر،1394، 346) امر زيبا را از هر نوع امر غيرحسي مي پالايد. هرچند كه حسياب بودنِ فرم را به معناي عيني محدود نمي كند و به تعبير تاتاركيويچ "مشاركت ذهن در شيءِ ادراك شده" را مد نظر دارد. و اساساً با انقلابي كه كانت در فلسفه رقم مي زند، مرزهاي عين و ذهن فرومي پاشد.

كاتارسيسκαθαρσιςكردند، كه انديشمندان يونان باستان نظريه پردازي حول آن را آغازي ، اصطالح يونان نزد متفكران معاض رشتهي ني ي در قرن حاضموضوع پژوهش است. نظريه ي هاي گوناگون علوم انسانهاي كاتارسيس اغلب مخاطبان سينماي مدرن را در نظر دارند كه با قهرمانان دوره معاضهم ي اي تاريخذات پنداري مكنند كه تا مرتبهي اسطوره باال رفتهكه انسان هنوز فاصله ي اند. اما در دوران باستان، زماني با نگرش اساطيي به جهان نداشت، كاتارسيس به نحو ديگري مطرح شده است. ريشه ي چنداني واژهي باستان، كاتاروس ي كاتارسيس در زبان يونانκαθαροςبه معناي پاك مآيندباشد و كاتارسيس فر بهخصويص است كه به پايك م متمايزي از شست كاربرد روزمره، بدين نحوآيند مذكور نزد عامه و درانجامد. فر مگردد كه بدون آب و از راه الك يا غربال فترپيش ي كردن است. هنگام كه طب يونانهاي اوليه را حاصل از درمان به كمك تصفيه و خ ر كرد، بخشاز بدن، با كاتارسيس بيان شد. موليني ي ايل نمودن اخالط مض مو تعادل يگ بوده ي تقريبا با هماهنگ ي كاتارسيس نزد پزشك يونان گويداست. چون صفت سالمت، برمبناي تعادل چهار عنض فهميده مشدهكيبات زيادي را تخليهاست كه در صورت برهم خوردن، يا بدن خودش تر مكرد يا چ تصفيهي نتاي به كمك پزشك صورت مگرفت.

تبيين الگوي تربيت معنوي براي كودكان پيش دبستان با تاكيد بر سند ملي آموزش

آثار هنري همواره بازتاب شرايط اجتماعي هنرمندان يك عصر مي باشند. اين شرايط به طور مستقيم و غير مستقيم تاثير خود را در شكل گيري سبك ها و جريانات هنري و حتي روان هنرمندان بر جاي مي گذارند. لذا فهم آثار هنري بدون درك درست شرايط سياسي اجتماعي دوران زندگي هنرمندان خالق آن آثار امري ناممكن مي باشد. تحولات سياسي اجتماعي غرب به ويژه در دو سده گذشته كه توام با فراز و نشيب هاي بسيار بوده است قطعاً تاثيرات زيادي را در شكل گيري جريانات هنري اين دوران داشته اند، به علاوه فيلسوف و نظريه پردازي كه در ارتباط با موضوعات اجتماعي همچون هنر حرف مي زند و خود در آن جهان كه حاصل آن تحولات سياسي اجتماعي بوده پرورش ميابد، قطعا تحت تاثير آن جريانات قرار دارد و نظرياتش از دل آنها بر آمده است. نحوه نگرش دانتو به دنياي هنر و آثار هنري، گوياي اين مهم است كه او بسيار منفعلانه و تحت تاثير شديد هنجارهاي اجتماعي زمان خود نظرياتش را ارائه داده. بنابراين در اين فصل با مروري بر تاريخ تحولات قرن نوزدهم و بيستم اروپا و آمريكا و همچنين جنبش ها و جريانات مهم آن، به نوعي با زيست جهان دانتو آشنا خواهيم شد. به طور كلي جهان در اين دو قرن تحت سيطره و نفوذ سرمايه داران از يك سو و مظلوميت جامعه كارگري از سوي ديگر مي باشد. اين جريان مستمر استثمار و اعتراض و ترسهايي كه طرفين آن از قدرت همديگر داشته اند موجب شكل گيري بسياري از ايدئولوژي هاي حاكم بر اين دوران شده است.

هدف اين تحقيق تبيين تربيت معنوي براي كودكان از ديدگاه والدورف و نقش هنر در آن بود. اين تحقيق از جنس تحقيقات كيفي و از نوع توصيفي-تحليلي-استنباطي است و با توجه به بخش نخست- حاضر- از جنس تحقيقات كاربردي است و در پاسخ به سوال سوم از روش تحليلي-استنباطي استفاده مي شود. نتايج تحقيق نشان داد كه اساس روش آموزشي والدورف بر پايه آنتروپوزوفي (انسان در نقطه مركزي) گذاشته شده است. در اين روش فرد شخصاً مورد توجه مي باشد و از آنجا كه انسان ها متفاوتند نمي توان همه را مشابه آموزش داد به همين دليل بايد امكاناتي فراهم كرد كه هر كودك با آزادي ميل به يادگيري داشته باشد. هدف اصلي در مدرسه والدورف اين بود كه زندگي طبيعي و روحاني كودكان حفظ شده و توسعه يابد. اين الگوي آموزشي در كل بسيار نزديك به اصول و مباني روان شناسي گشتالت است. اشتاينر بيش از هر چيزي به هماهنگي روح، جسم و روان كودكان توجه داشت. دانش آموزان مدرسه والدورف، از راه هنر، شوقي هميشگي را براي آموختن در وجود خود پرورش مي دهند. رشد احساسي، فكري و ذهني، بدني و رواني از آن ها انسان هايي مي سازد كه خود را باور دارند و راه خود را در زندگي مي شناسند. از منظر روش آموزشي والدورف، در دوره پيش از دبستان لازمه رشد و تربيت معنوي كودك، پرداختن به بخش جسماني و زيستي است. اشتاينر با تفكر، احساس و تمايل فعاليت معنوي را فرا مي خواند و معنويت را ظرفيت شناخت، توجه و تأمل و بازتاب در مورد خود مي داند. از ديدگاه اشتاينر، خودشناسي و ابراز معنا، افزايش خلاقيت و قوه ي تخيل كودكان، القاي ارزش هاي اخلاقي و اجتماعي، افزايش صبر و استقامت، وسعت بخشيدن به نگرش، ايجاد حس نيك سيرتي در كودكان، خيرخواهي، تقويت اراده و ... تقويت روابط اجتماعي، شناخت خود و جهان از طريق هنر، افزايش روحيه اجتماع پذيري و تزريق شادماني و روحيه نشاط از جمله آثار هنر در تربيت معنوي كودكان مي باشد.

زيبايي